Tuần trước đọc được 2 bài thơ hay của Nghiêm Xuân Hồng (1920-2000) đăng trên FB Gió-O Hải Ngoại.
Đọc đoạn đầu bài Độc Đăng Đài, lại gặp ngay cái tên Sartre, cái tên ám chướng từ những năm đầu du học tại Pháp, nhất là vào năm 1972, đang diễn ra cuộc hòa đàm về chiến tranh Việt Nam tại Paris, mở đường dẫn đến biến cố tháng Tư 1975.
… Vừa lúc nãy, hắn đi qua mấy cái sạp lồng kính bày bán báo
Thấy đăng tải 1 giòng tin: Sartre, giant of philosopher, dies
Hắn lẩm bẩm: Thì ra y đã chết, đã chết, nhà triết gia của những con ruồi Hy Lạp
Nhưng không hiểu chết ra sao?
Hay lại chết trong một cơn lucidité đầy mê mê muội muội?
Hắn thầm nghĩ tay này có qúa nhiều chất não.
Đã nhìn thấy cái rỗng - không của tâm - thức con người
Nhưng không biết đường nhập vào cái không - hư ấy
Nên rút cuộc, chỉ vẽ ra một mê đồ vọng - tưởng
Rồi sa lầy trong đó như con ruồi mắc lưới nhện tơ!
Năm 1970, du lịch ở vùng Bretagne-Normandie, do bộ Văn Hóa Giáo Dục Pháp tổ chức, dành cho các sinh viên ngoại quốc được học bổng của chính phủ Pháp. Ngạc nhiên làm sao, khi vừa bước xuống xe car, gặp ngay một anh bạn cùng promo sang Pháp với tôi, tay cầm xấp báo do Jean-Paul Sartre chủ trương, miệng rao không ngớt: “La Cause du Peuple! S’il vous plaît! Achetez La Cause du Peuple!”. Anh bạn tôi đó đúng là một đại biểu cho tinh thần phản chiến, chống Đế quốc Mỹ, ủng hộ Mặt trận Giải Phóng Miền Nam thời bấy giờ.
photo Internet: cặp Sartre-Beauvoir bán báo "La Cause du peuple" trên đường phố Paris, năm 1970
Đọc lại mấy câu đầu bài thơ Nghiêm Xuân Hồng:
Thấy đăng tải 1 giòng tin: Sartre, giant of philosopher, dies
Hắn lẩm bẩm: Thì ra y đã chết, đã chết, nhà triết gia của những con ruồi Hy Lạp
Nhưng không hiểu chết ra sao?
Hay lại chết trong một cơn lucidité đầy mê mê muội muội?
image Internet: bìa sách vở kịch "Những Con Ruồi"
Ờ, "Những Con Ruồi" là nhan đề một vở kịch của Jean-Paul Sartre (1905-1980). Ông ta là triết gia kiêm nhà văn, đã được trao giải Nobel (1964).
Nhưng bộ não đầy chất xám ấy không hiểu sao lại cùng bà bồ Simone de Beauvoir (1908-1986) hì hục tuyên truyền cho ý thức hệ Mác-Lê?
Nghe nói, vào những ngày cuối đời, mắt đã mù, ông ta nhờ người đọc cho nghe truyện Thủy Hử. Đó là truyện 108 anh hùng Lương Sơn Bạc, nổi lên chống lại triều đình độc đoán nhà Thanh. Không biết triết gia Sartre có sáng mắt ra chưa?
Nhẩn nha đọc lại trọn bài thơ lần nữa.ĐỘC ĐĂNG ĐÀI . Chiều chiều, hắn lững thững tản bộ tới đó là y như thấy mỏi cẳng. Có lẽ nơi đó có mấy lùm cây um tùm rậm rạp Trông mát rượi, mà hắn thì thích lùm cây. Nơi đó có mấy bức thềm tam cấp Của ngôi nhà thờ Methodist Church. Nên hắn hay ngồi trên thềm Hút thuốc phì phèo nghĩ ngợi vẩn vơ . Vừa lúc nãy, hắn đi qua mấy cái sạp lồng kính bày bán báo Thấy đăng tải 1 giòng tin: Sartre, giant of philosopher, dies Hắn lẩm bẩm: Thì ra y đã chết, đã chết,nhà triết gia của những con ruồi Hy Lạp Nhưng không hiểu chết ra sao? Hay lại chết trong một cơn lucidité đầy mê mê muội muội? Hắn thầm nghĩ tay này có qúa nhiều chất não. Đã nhìn thấy cái rỗng - không của tâm - thức con người Nhưng không biết đường nhập vào cái không - hư ấy Nên rút cuộc, chỉ vẽ ra một mê đồ vọng - tưởng Rồi sa lầy trong đó như con ruồi mắc lưới nhện tơ!. Ngồi nơi đây, hắn lặng nhìn quang cảnh buổi chiều chủ nhật. Phía trước mặt là chiếc sân trống nhà trường Chỉ có mấy đứa nhỏ cầm chầy đương quật bóng base ball Quang cảnh buồn nản, trống vắng, ngắc ngoải Vì những ngày cuối tuần tàn rỗi, và mai là ngày thứ 2 Ngày mai thì mặt trời vẫn mọc, nhưng mặt trời của lầm than "... Các người sẽ phải đổ một bát mồ hôi Để đổi lấy một khúc bánh mì..." Đó là lời dạy chua xót của một bậc có nét mặt thiên thần Nói vọng lại từ miền sa mạc Galilee Ôi! Khúc bánh mì nâu hay bát cơm đỏ quạch Thì cũng đồng một vị nhọc nhằn cay đắng... Chợt nhìn thấy trên vách nhà thờ một tờ khuyến tấn Có hàng chữ in to bằng nắm tay: Be awake Jesus will come again Đó là một điệp khúc tín giải vững vàng Hay chỉ là ảo-ảnh hy-vọng tương tự như chiếc cầu vồngkhí ánh dương xuyên làn mưa bụi?... Nhưng loài người trên trái đất hình như nhọc nhằn qúa rồi Và đã chia thành 2 phe rõ rệt: Một đa số thì bị đày ải, đói khát, rã rời, kinh hoàng nhưmột lũ ứng viên địa ngục Còn 1 thiểu số thì mê loạn: cuồng điên, nghiền máuvà mùi thuốc súng như một đàn qủy đầu thai Nên con người đành phải nhắc lại điệp khúc:Let Thou Come Again Nhưng các bậc Thần Linh hình như còn lẩn mặt Có lẽ chán nản vì mùi xú khí nồng nặc của loài người Nên chưa chịu chìa bàn tay có ngàn mắt để độ trì cứu chuộc... Bao giờ đây? Bao giờ đây?. Hắn nghĩ lan man, nhớ tới mấy lời trong kinh L'Ecclesiaste: "Hư Không của Hư Không.... Tất cả chỉ là Hư Không..." Nếu vậy, thì những niềm thống khổ kia cũng chỉ là hư không sao? Như vậy, thì hơi đâu mà nhỏ lệ than van?... Bỗng nghe những nhịp chân chạy lạch bạch Thì ra một cặp vợ chồng trẻ Mặc quần ngắn phô cặp đùi phốp pháp Đương cùng nhau chạy bộ theo kiểu đường trường Theo sau là một con chó lông xù thỉnh thoảng kêu lên ăng ẳng Cả bọn qua rồi lại thấy một cô gái đi tới Giầy vải, quần tím buộc túm mắt cá Tóc vàng, mắt xanh, môi đỏ Đôi vú căng phồng dưới làn áo có in mấy chữ Handle with care Nét mặt mãn nguyện về tấm hình hài Hắn ngẩn ngơ hồi lâu suy tư về đôi vú của Eva Rồi bùi ngùi tự hỏi: Không lẽ hai trái đồi tươi mát ấy lại chính là rừng rậm của khổ đau? Không lẽ 2 trái cấm địa đàng ấy lại là Không Hư cả sao!? . Lòng hắn chợt vui lên: một con chim gáy đang đủng đỉnh khoan thai Bước những bước nhỏ qua mặt đường nhựa Rồi leo lên lề cỏ Hắn nhìn kỹ con chim có bộ lông mầu hồng phơn phớt Lần đầu tiên, hắn thấy con chim có phong thái Ung dung tao nhã như cô gái không đẹp nhưng có phong tư Con vật bước lăng xăng trong cỏ, chẳng biết định đi đâu.... Vừa lúc ấy thì cặp vợ chồng chạy bộ Chắc đã qua hết lộ trình nên vòng trở lại Con chó thấy hắn ngồi lù lù bất động Bèn dừng lại, vểnh mõm sủa gâu gâu Nó sủa một cách chân thành tin tưởng Khiến hắn nẩy tình thương con vật Nên nhủ thầm: Này chó, đừng nên sủa nữa Đừng nên thêm thắt những âm thanh vô nghĩa vàocái vũ trụ đã qúa vô nghĩa này Nếu mi cứ tiếp tục sủa như vậy Thì cái nghiệp chó của mi vẫn cứ dằng dặc triền miên Hãy chịu khó suy tư một chút Và cầu xin chuyển thân thành 1 hình hài khác thì hơn Còn 2 ông bà chủ mi nữa Nếu chỉ biết nâng niu chi chút cái mảnh hình hài bị thịt Thì ngàn vạn năm nữa, trái đất này vẫn mãi mãi Ly-loạn-loạn-ly.Hắn ngồi đã thấy ê đít, nên uể oải đứng dậy Ngước mắt nhìn 1 lần nữa tờ giấy trên tường Jesus will com again Rồi bước đi. Nhưng ra tới đầu đường lại nhìn thấy con chim gáy Con vật không đi lăng xăng nữa, mà đương nằm phủ kín 2 chân Nó nằm yên ổn, bình thản giữa vũ trụ quay cuồng Đôi mắt nhỏ tròn, hiền hoà lấp loáng như 2 chấm mực. Người và chim nhìn nhau, nhưng con vật vẫn không nhúc nhích Tròng mắt long lanh như thoáng một nụ cười thầm... Hắn bỗng lẩm bẩm: Biết sao được! Biết sao được! Có thể, có thể lắm, HE will come again Rồi hắn bước vòng xuống mặt đường để nhường lối cho chim Nghiêm Xuân Hồng (báo Đất Mới, Seattle, số 195, ngày 29-2-1984)
Mời xem 1 phút video hai con chim nhún nhảy cho vui:https://vnexpress.net/doi-chim-nhun-nhay-tren-duong-4353958.htmlHôm qua (04/03/2024) đi dạo dọc bờ sông Seine từ Pont de Sully tớiPont de la Tournelle, đi vòng quanh nhà thờ Notre-Dameđang sửa chữa sau vụ hỏa hoạn 2019.Lòng vui phơi phới, không biết có phải vì nhớ tới đoạn cuối bài thơ.Kèm theo đây mấy tấm hình chụp làm kỷ niệm,hình như vô tình minh họa cho bài thơ, — đọc hoài không chán.Pont de Sully: dưới gầm cầu là những túp lềudành cho những kẻ không nhà (sdf = sans domicile fixe)một người dẫn chó đi dạo bờ sôngPont de la Tournellechuẩn bị khai mạc Thế Vận Hội 2024(photos dtk 2024 mars)
Sáng nay trời lạnh và mưa, đến khu chợ trời phố Tàu trước siêu thị Paris Stores, thấy vắng teo.
photo 2023 dtk@hdc.com
