cá chết

Buổi trưa ra vườn xem hoa súng nở, chợt thấy một con cá phơi bụng bạc trên mặt nước trong hồ. Trông dáng con cá nằm, biết ngay là nó đã chết. Tôi lấy cái gáo dừa vớt nó lên, đem ra cuối vườn vùi xác dưới mấy phân đất đen. Lòng buồn buồn. Gần một tuần qua rồi, lòng tôi vẫn cứ mãi buồn buồn. Lạ thực.

Ờ, đem chôn một con cá chết trong hồ như vậy, tôi đã quen việc từ nhiều năm nay. Thỉnh thoảng thường có mấy con chim lớn bay lại rửa cánh, đôi khi ngắm nghé muốn mổ cá lội trong nước. Đó là chưa kể còn có con mèo lông xám nhà hàng xóm hay lảng vảng bên bờ hồ, nhiều khi còn thò chân xuống nước, định chộp cá. Mấy con cá nhỏ trong hồ, chắc biết thế nên ít khi dám trồi lên mặt nước, trừ vài khi lúc có người thêm nước vào hồ, nghe tiếng nước róc rách, chắc tụi nó vui quá, quên cả sợ, bơi lội tung tăng. "Bầy cá mới sướng chứ," tôi mỉm cười tự nhủ.

Mấy tuần nay, tin tức qua Internet báo động cá ngộ độc chết tràn trên biển miền Trung (Việt Nam). Ôi, mà tin tức buồn thảm về đất nước thì hà rầm từ mấy chục năm rồi. Nhưng lần này liên quan tới cá, nên tôi cứ ưởng ưởng trong người gần cả tuần nay?

Bất chợt, muôn vàn kỉ niệm xưa đổ dồn như nước lũ về trong tâm khảm.

Năm ấy, chưa đầy 17 tuổi, tôi đang học thi Tú Tài phần Một ở Sài Gòn. Chiến tranh Việt Nam bắt đầu càng ngày càng khốc liệt. Anh tôi nghỉ phép quân đội về thành, đem tặng tôi cuốn sách mỏng nhan đề "Nói với tuổi hai mươi" của tác giả Nhất Hạnh mà tôi chưa nghe đến bao giờ. Tôi hiểu ý anh tôi dùng món quà thay lời khuyên nhủ đứa em trai. Giản dị lắm, đại khái muốn bảo tôi hãy cố gắng học giỏi thi đậu và chưa phải đi lính ngoài tiền tuyến như anh ấy bấy giờ. Nhưng khi đọc cuốn sách, mặc dù lời văn rất trong sáng ngọt ngào, tôi lại bị lôi cuốn mãnh liệt vì một lá thư của một người tuổi trẻ ngang tàng, cũng chính là đối tượng của cuốn sách kia. Nhất là mấy câu viết này (ghi lại theo trí nhớ): "Chúng tôi không cần tới các ông nữa. Chúng tôi tự gánh lấy trách nhiệm của mình trên những đôi vai yếu đuối..." Không còn nhớ trong hoàn cảnh nào, tôi vùng ra tiệm sách Khai Trí đường Lê Lợi 

(*) Nhà sách Khai Trí, Saigon, trước 1975

mua về đọc ngấu nghiến bộ sách dày cộm "Ý thức mới trong văn nghệ và triết học" của Phạm Công Thiện.

Trong lá thư gửi cho Hồng (nào đó), dùng làm lời tựa, tác giả viết mấy dòng nồng nàn đầy cảm xúc làm tôi đau điếng tâm hồn (ghi lại theo trí nhớ): "Ngoài kia có những người tuổi trẻ đang giãy giụa chết trong mưa... Khóc lên đi, hỡi quê hương yêu dấu..."

Có một điều kinh khủng mà tôi không bao giờ hiểu nổi: Tại sao còn những bàn tay bẩn điên cuồng đưa đẩy con người đến bước đường phá sản cùng tận mà hôm nay vẫn ngang ngược không nguôi?






Tham khảo

(*) 
https://thienngon.blogspot.com/2013/09/blog-nguyen-ngoc-chinh-nha-sach-khai.html
http://chinhhoiuc.blogspot.com/2013/09/ong-nguyen-hung-truong-va-nha-sach-khai.html